De twee belangrijkste pijlers van een productieve samenwerking
Samenwerken. We doen het elke dag. Zowel op het werk (met je collega’s, leidinggevende, medewerkers, leveranciers, andere departementen, ..) als in de privésfeer (met je huisgenoten, in het verenigingsleven, of bij vrijwilligerswerk, …) proberen we samen iets tot stand te brengen.
Weet jij wat daarbij de 2 grootste hindernissen zijn?
We staan er misschien niet zo vaak bij stil. Samenwerken, dat doe je gewoon. Dat gaat de ene dag al wat beter dan de ander. En toch doen we het. Omdat het moet. Omdat het (meestal) leuk is. Omdat je samen meer bereikt dan alleen. Omdat de mens een kuddedier is.
Mij hoor je niet zeggen dat het gemakkelijk is. Samenwerken. Met mensen. Ik zou bijna mijn meest geciteerde zinnetje van Sartre toevoegen (ik zeg niet welk, maar “l’enfer” komt erin, en ook “les autres”).
Maar àls het lukt, dan is het geweldig fijn.
Misschien wel zo fijn dat ik op zo’n moment denk dat ik de zin van het leven heb gevonden. :-)
Fijn samenwerken. Ik heb het genoegen in zo’n periode te zitten. Een periode van fantastische samenwerkingen, zowel met mensen die ik nog maar kort geleden voor het eerst ontmoette als met mensen die ik al lang ken. Samenwerkingen die duurzaam zijn, waar je op kan bouwen, heerlijk is dat! Of mensen toevallig tegen het lijf lopen waar ik geweldig mee heb samengewerkt in het verleden en die compliciteit nog eens voelen. Fijne herinneringen ophalen. Het geeft me energie, herken je dat?
Maar mijn collega’s en ik merken aan de teamcoachings die we dagelijks begeleiden, dat het toch niet altijd zo makkelijk is om met plezier samen te werken op een productieve manier.
Volgens Patrick Lencioni * zijn er 5 valkuilen waar elk team wel eens last van heeft en die échte productiviteit en (werk)plezier in de weg staan. Er zijn dus ook 5 pijlers van een goede samenwerking.
In dit artikel wil ik graag de 2 onderste lagen (de basis) belichten. In het volgende artikel belicht ik de 3 andere.
DE 2 GROOTSTE VALKUILEN VOOR EEN GOEDE SAMENWERKING:
1) Onderling wantrouwen
Vertrouwen is de basis van elke samenwerking. Onderling wantrouwen weegt dan ook zwaar. Niet alleen op de moraal (onderschat het belang hiervan niet als het gaat over burnout!) maar ook op de harde productiviteitscijfers. (Zie mijn blogartikel “Heb je last van je collega’s”)
Het kan al beginnen door in je mailverkeer mensen in cc (of bc!) te zetten die er niet in hoeven te staan met als enige reden dat je je wil indekken. Die cc/bc-mensen lezen dan ook (onnodig) je mail, reageren al dan niet, … allemaal verloren tijd. Er ontstaat op die manier ook ruis op de communicatie, de perceptie van de ander wordt ermee gekleurd, kortom, wantrouwen verspreidt zich als een olievlek.
2) Fake Harmony
We doen alsof alles OK is, maar er bevindt zich een olifant in de kamer van een meter tachtig. (Een olifant in de kamer = een duidelijk probleem waar niemand het over heeft)* Zonder onderling vertrouwen groeit er al gauw een olifant in de kamer. Zo begeleidde één van mijn collega’s eens een team dat al 8 jaar samenwerkte. Uiterlijk was er niets aan de hand. Er werd gelachen en gemoedelijk werd er in de pauzes over vakanties en de kinderen gekeuveld. Maar al gauw werd het duidelijk dat het team uiteen viel in 2 “kliekjes”. Met alle gevolgen van dien. Roddelen over het andere groepje, kleine sabotages, zwartmakerij, ieder die op zijn eiland het warm water uitvond omdat kennis niet werd gedeeld, … Tijdens de teamcoaching werd de olifant benoemd. Een misverstand van jaren geleden lag aan de basis. Ze hadden het nooit uitgepraat. Maar ook niet losgelaten. Het werd simpelweg onder de mat geschoven, om de lieve vrede. Maar onderhuids begon de wonde te etteren, en niemand kon de stank meer negeren. Het negeren van zo’n olifant kost veel energie. Niet alles hoeft uitgepraat te worden, maar als je teveel vuil onder de mat schuift, worden de bobbels in de mat zo groot dat je erover struikelt. Een grondige opkuis dan dan soelaas bieden. En welke periode is beter om een grote kuis te doen dan… juist! De lente! ;-)
In de kuddes dieren waarmee mijn collega Marianne en ik leven is het ook niet altijd peis en vree. Van zodra er een nieuweling bij komt is het spel op de wagen. Alles wordt weer even in vraag gesteld. Rollen worden herschikt, of er is zelfs een machtswissel. Dat kan een pijnlijk tafereel zijn. Zo gaat dat ook bij mensen. Maar wat we nooit, maar dan ook nooit in een kudde dieren tegenkomen is de olifant in de kamer.
Een mens beschikt namelijk over een merkwaardige eigenschap (dat een ander dier niet heeft):
Een mens kan doen alsof.
‘Gelukkig maar!’ hoor ik je denken. Wellicht heb je geen zin om ’s morgens op het werk te verschijnen en te horen dat je eruit ziet als een vogelverschrikker met dat nieuwe kapsel of dat je gat echt de dik staat in die rok/broek. Nogmaals, niet alles hoeft gezegd te worden.
Een mens kan op de vraag “Hoe gaat het?” antwoorden met “Prima!” en zich vanbinnen rotslecht voelen. Een dier kan dat niet en doet dat dus ook niet. What you see is what you get.
Eén van de pijlers van vertrouwen is volgens M.R.Covey dan ook transparantie. Openlijk toegeven dat je het soms ook niet weet, je kwetsbaar durven opstellen. Stel je een alfamerrie voor van een kudde die onraad ruikt. Zij zal haar angst tonen. Zij zal de kudde niet in gang brengen en ondertussen fluitend een liedje zingen “Er is niets aan de hand hoor!”. Openlijk voor je behoeftes en angsten uitkomen is moeilijk. Mensen doen soms zich sterker voor. Of denken wel eens “Wie ben ik?”. Maar zelfs onze Suziwan (het koddige kipje dat helemaal onderaan de rangorde staat) laat zich luid horen als er haar iets niet zint. Zij denkt hoegenaamd niet “Wie ben ik?”. Uiteraard kan het nuttig zijn om je sterker te tonen dan dat je je vanbinnen voelt of jezelf wat weg te cijferen voor de lieve vrede. Maar trop c’est trop.
Volgens een onderzoek van Randstad is de hoofdreden waarom mensen stress ervaren op werk: een slechte samenwerking met de collega’s. (Voor de cijfers & bron: zie het artikel op deze blog “Heb je soms last van je collega’s?”)
Ik sluit me dus graag aan bij Covey en Lencioni dat vertrouwen en transparantie de basis zijn van elke vorm van samenwerken. Dat vergt moed en veel goede wil. Naar elkaar luisteren, met elkaar praten, er wat tijd in investeren. En als dat niet lukt, een hulplijn bellen. Triangis bijvoorbeeld. ;-)
*Leestips:
“De 5 frustraties van teamwork” – Patrick Lencioni – 9789047001966 (Business Contact)
“De snelheid van Vertrouwen” & “Slim Vertrouwen” M.R.Covey (Business Contact)
“De olifant in de kamer” – Sam Furnier – 9789492011046 (Witsand Uitgevers)
“Werken met hart en ziel” – Wouter Torfs – 9789401418881 (Lannoo Campus)
“Heb je soms last van je collega’s?” https://www.triangis.be/blog/2014/04/heb-je-last-van-collegas-ch/
en uiteraard (ah ja!) mijn eerste boek “Niet perfect, toch content” dat uitgebreid inzoomt op de sleutels van samenwerking.
