"Drriiinng, het is speeltijd!" en andere rituelen

Een Vlaamse school schrapt de speeltijd wegens ’teveel gedoe’. Die jassen die aan moeten. En dan weer uit. Die verplaatsing van het leslokaal naar de speelplaats. En dan nog eens – helemaal – terug.

Wat een tijdverlies. Schrappen die handel. Want waarvoor dient de school? Om de kinderen kennis bij te brengen! Om de eindtermen te halen!

Nee.

Wanneer het rationeel denken (in dienst van tijdswinst en kortetermijnresultaat)  doordraait verliest de mens zijn essentie.

Kinderen/mensen (en andere kuddedieren) zijn namelijk niet enkel  hersens op beentjes.

Er zit ook nog een lichaam aan vast.

Een lichaam dat wil bewegen, dat nood heeft aan zuurstof, de geur van bomen, het horen van ongedwongen gelach. Een lichaam dat wil aanraken, en aangeraakt wil worden. Verbinding voelen in “gewone” tijd zonder moéten. ‘

*’In sommige zorgorganisaties wordt voor elk type interventie normtijden vastgelegd: Injectie = 10 minuten! Aantrekken van een steunkous = 2,5 min! Wondverzorging = 10 min!

*”Het systeem is de patient én de verpleegkundige als mens uit het oog verloren. (…)

Een aantal  zorginstellingen komt daar stilaan van terug. Buurtzorg in Nederland (opgericht door Jos De Blok) slaagt er in om met 8600 werknemers niet mee te doen met de heersende tunnelvisie en opnieuw de mens boven het systeem te zetten. En dat loont.  Een studie in 2009 van Ernst & Young constateerde dat Buurtzorg gemiddeld bijna 40% minder zorguren per client kost dan andere zorgorganisaties – wat best ironisch is als je in aanmerking neemt dat de wijkverpleegkundigen bij Buurtzorg meer tijd nemen voor koffie en een praatje met de patiënten, hun familie en buren.”

Gezonde ratio verliest de mens en (zijn) natuur niet uit het oog. 

Op lange termijn wreekt zich dat namelijk.

Onderstaand artikel schreef ik in oktober in opdracht voor de site www.retentie-management.com.

Het werd massaal gedeeld. Misschien is de tijd rijp voor een ommekeer?

PLEIDOOI VOOR DE (HER)INVOERING VAN RITUELEN

‘Er was taart en een cadeautje waarvoor iedereen had bijgelegd. Zo vierden collega’s elkaars verjaardag. Naarmate de jaren verstreken viel telkens iets weg. Geen tijd, de ochtendrush… Uiteindelijk verdwenen ook de gezamenlijke lunches. Wat wil je. Druk-druk-druk. Bleven over: een kaart en een plichtmatige kus op de wang. Tot er echt niets meer overbleef. De nieuwe manager vond dat nergens voor nodig, die vermenging van privé en werk. Hij vond: ‘Het is tijdverlies, uiteindelijk kan iedereen zijn verjaardag wel vieren bij zijn gezin en familie. We moeten alle hens aan dek zetten.’ En zo verliep jaar na jaar zonder dat ik wist wanneer die nieuwe collega jarig was, en zonder zelfs maar 1 keer bij stil te staan. Uiteindelijk ging ik mijn eigen gang op het werk, en bleef ik al eens wat vaker thuis als ik een verkoudheid had. De betrokkenheid was veel minder geworden. Ik ben uiteindelijk weggegaan.’

Rituelen zijn tijdverlies. Of niet?

De eerste rituelen dateren van 200.000 geleden. Rituelen zijn universeel en van alle tijden. Een ritueel verbindt mensen en structureert de tijd. Het creëert een gevoel van verbondenheid. Samen stilstaan en samen verdergaan. Helaas vallen rituelen weg onder tijdsdruk. Alleen het woord “ritueel” klinkt je misschien zweverig of ouderwets in de oren, als je gericht bent op KPI’s en resultaten. Maar schijn bedriegt.

Rituelen bevorderen Engagement & Change

Mensen die zich betrokken voelen bij elkaar zullen vlotter samenwerken en sneller bereid zijn een extra tandje bij te steken. Met name tijdens periodes van verandering kunnen rituelen helpen om afscheid te nemen van het verleden en met een fris hoofd een nieuw hoofdstuk te beginnen. Rituelen creëren een collectief draagvlak. Wij zijn geneigd dit te onderschatten.

De mens is meer dan een rationeel wezen

Wij denken dat mensen best wel rationeel kunnen omgaan met verandering. In de praktijk blijkt het een stuk complexer. Het is niet genoeg om mensen te informeren over veranderingen. Enkel informatieverstrekking helpt niet om emoties, die onvermijdelijk gepaard gaan tijdens onzekere periodes te kunnen verwerken. Als een overgang te snel en te ondoordacht wordt doorgevoerd bestaat het risico dat onverwerkte frustraties worden meegenomen en geprojecteerd worden in een nieuw hoofdstuk. Een bedrijfscultuur kan op die manier verzuren en verschralen, tot de bodem onvruchtbaar wordt, en de betrokken en gedreven medewerkers het bedrijf verlaten.

Een Wijs rolmodel

Het Gentse Digitaal Agentschap Wijs is een schoolvoorbeeld van hoe het ook kan. Ilse Jansoone en Mieke van Alphen (HR) zien het belang in van verbindende rituelen op de werkvloer. Enthousiast vertelt Mieke honderduit over de vele voorbeelden. Er zijn er teveel om in dit artikel op te noemen, maar wat vind je van de volgende mooie rituelen:

• Community Day = extralegale verlofdag, waarop de medewerkers (die dat wensen) een hele dag iets doen voor een goed doel. Dit jaar werd gekozen voor Klemenswerk (een opvangtehuis voor gezinnen met/zonder kinderen in het Gentse). Verslag en foto’s van wat ze daar hebben gerealiseerd vind je op hun blog: https://wijs.be/nl/trends-inzichten/blog/detail/wijshuis-community-day-2015. Indrukwekkend!

Deze dag vertrekt vanuit een belangrijke bedrijfswaarde “meerwaarde creëren”: intern, extern en tevens voor de maatschappij toe. ‘Het gevoel om samen iets goeds te doen is onbetaalbaar!’

• Iedereen die start brengt na een tijdje een object dat hen persoonlijk typeert. Daarvan wordt een foto getrokken die aan een centrale muur bij alle andere foto’s wordt geplaats, en zo ontstaat automatisch een gesprek om “de nieuweling” te leren kennen.
• Wijs Weekend: 1 weekend per jaar samen naar de Ardennen. De organisatie gebeurt door het personeel zelf, het bedrijf sponsort voor een stukje. Er is geen verplichting, wie niet mee wil of kan wordt niet scheef bekeken. Ook: wat happens at Wijsweekend, stays at Wijsweekend.
• Sinterklaasfeestje voor het personeel en hun kinderen, waarbij zowel de Sint als de Pieten worden gespeeld door collega’s. Elk kind krijg een gepersonaliseerd geschenkje, gesponsord door het bedrijf.
• Hackaton: Gedurende 48 uren (1x per jaar) mag je met je collega’s werken aan wat je maar wil. Voorwaarde hierbij is dat je na die 48 uur ook iets te presenteren hebt, dat een meerwaarde biedt voor het bedrijf. Er kwamen al tal van innovatieve producten/resultaten uit voort.

4 “vree wijze” tips als je rituelen op de werkvloer wil installeren:

• Rituelen kan je niet afdwingen. Ze komen best uit de mensen zelf. Human Resources en leidinggevenden moedigen aan, denken mee en geven praktische ondersteuning. De rituelen worden gefaciliteerd vanuit een brede lange termijn visie op Human Resources.
• Zorg voor iteraties. Als je altijd hetzelfde doet, worden dingen saai. Vraag aan de groep wat ze aangepast willen zien of doe zelf suggesties en hou het levendig.
• Walk the talk: al deze initiatieven worden ondersteund en aangemoedigd door het management team. Waar mogelijk wonen ze ook dergelijke evenementen bij, om zo dicht mogelijk bij de groep te staan.
• Het gaat niet enkel om “wat gezellig doen”, het is doelbewust inzetten op je team en zaken organiseren waar zij zelf nood aan hebben. De rationele drijfveer achter de rituelen blijft belangrijk: bedrijfswaarden op alle niveau’s tot leven brengen, kennisdeling en innovatie aanmoedigen en een sterke loyale community bouwen waar werknemers het beste van zichzelf willen

“With a clever strategy, each action is selfreinforcing. Each action creates more options that are mutually beneficial. Each victory is not just for today but for tomorrow.” – (Max Mc Keown)

Lees ook:

*Reinventing organizations, Frederic Laloux (nu ook in nederlandse vertaling – Lannoo Campus/Het eerste Huis). Werkelijk een mustread! http://www.reinventingorganizations.com/

“Rituelen op het werk” is ook een hoofdstuk uit mijn 1ste boek “Niet perfect, toch content”, een boek dat je niet moet lezen want je moet al zoveel.                           – Witsand Uitgevers – bestel  hier

www.triangis.be

Meredith Van Overloop