Het Nieuws: vredesakkoorden en een prangende kinderwens
“Het Nieuws is de nieuwe Religie.” verklaarde Alain de Botton° aan Bjorn Soenens (op Canvas, 20 april). Misschien een beetje overdreven maar het dient gezegd. Woorden kunnen stille verleiders zijn en kleuren de filters waarmee we de werkelijkheid waarnemen. Dat is onvermijdelijk.
Een paar voorbeeldjes uit “Het neurologisch complot” van Greet Kayaert* tonen aan hoe onze perceptie door woorden gekleurd kan worden en zelfs ons gedrag kan bepalen:
– Een volumineuzer object zal als zwaarder worden ingeschat omdat in ons brein de concepten ‘zwaar’ en ‘groot’ met elkaar verbonden zijn.
– Mensen zien zenuwachtig gedrag in geluidloze interviewbeelden van een vrouw wanneer over die vrouw verteld wordt dat haar werd gevraagd om met een vreemde over iets ongemakkelijks te praten, dan wanneer er werd gezegd dat het om een neutrale conversatie ging.
– Wanneer deelnemers gevraagd wordt om woordpuzzels op te lossen, zullen degenen die in de eerste puzzel woorden tegenkomen zoals ‘winnen’, ‘presteren”, in de daaropvolgende puzzels een beter resultaat behalen , hoewel ze achteraf geen idee bleken te hebben dat deze woorden hen beïnvloeden. Ze hielden het puzzelen ook langer vol..
– Wanneer de woordpuzzels woorden bevatten zoals ‘eerlijk’,en ‘delen’, dan stelden de onderzoekers vast dat de deelnemers coöperatiever werden.
Als we woorden vaker zien, dan reageren we er positief op en geloven we ze ook gemakkelijker. Reclameboodschappen en politieke slogans werken. Onze hersenen lusten er wel pap van, ook al weet je rationeel dat het om gebakken lucht gaat..
Woorden als stiekeme sirenen, nectar voor onze onbewuste bijenbreintjes. We staan er niet bij stil op welke manier ons wereldbeeld gekleurd is door de filters van onze media. Alain de Botton: “Er wordt te weinig nagedacht over “waarom heb je dit nieuws nodig?” “Hoe bepaal je wat belangrijk is?”
Pokkemoeilijk is dat. Maar wel een reuze-interessante onderzoeksvraag, vind je niet?
Als experiment voerde ik alle titels van krantenartikelen (Standaard & De Morgen van 2, 3&4 mei) in een Wordcloud. Ik vroeg me namelijk af:
Welke woorden heeft mijn brein tijdens het ontbijt het meest gezien ?
Dit is het resultaat.
Het woord: “angst” springt er uit. Als dat maar goed komt met mij.
Indien u ook kranten heeft gelezen: hier is wat nieuws uit onze kinderboerderij. Als tegengif zeg maar:
– Charly (hond, 12,5 jaar) is in slaap gevallen in de auto. Zijn gesnurk overstemde de radio én mijn tinnitus.
– Devos (rosse kip, 3,5 jaar) heeft een moeilijk te behandelen abces op haar oog. Tja, zegt de dierenarts. Dat is niet zo erg.
– Mojito (geitebok, vermoedelijk 10 jaar) sleept nog steeds plukken grijs winterhaar met zich mee, en heeft het moeilijk om deze los te laten. Maar ook dat komt wel goed.
– Melvin (kater, vermoedelijk 13 jaar) heeft vrede gesloten met Danona (Cavia, 4 jaar). Hij wil Danona nog steeds een mep verkopen, maar beheerst zich op wonderbaarlijke wijze. Danona is uiterst opgetogen met de vredesakkoorden.
– Toch een drama: Chacha wil moeder worden. Er is helaas geen haan. Dat wordt een moeilijke euh… bevalling. Ze broedt niettemin trouw elke dag op 2 minuscule eitjes. En is zeer boos als ik deze weghaal. Erg verwarrend allemaal.
Als je woorden van een heel andere orde wil consumeren, klik dan op deze link: http://www.darnell.scarlet.nl/index1.html en doe je te goed aan 500 gedichten. Smullen!
* Greet Kayaert is als psychologe verbonden aan de KU Leuven. Ze deed doctoraal en postdoctoraal onderzoek naar visuele perceptie en publiceerde in topvakbladen als Journal of Neuroscience & Journal of Experimental Psychology: general. In 2013 verscheen Het Neurologisch Complot bij uitgeverij Manteau. ISBN 978902232752 4
° Alain de Botton is een Zwitsers/Britse schrijver/filosoof en oprichter van “The School of Life” (Londen). “The News, a User’s manual” verscheen dit jaar.
