Wat de Coronacrisis en een blind paard mij leren
Deze tijden kunnen ons iets leren over angst
Ook al sluiten we er ons voor af, relativeren we, toch ervaren we vandaag allemaal angst. Angst voor financiële onzekerheid, angst voor onze gezondheid, angst dat onze geliefden en familie zullen ziek worden of zelfs sterven, angst voor faillissement, ontslagen, het volledig ineenstorten van de economie.
Angst is geen rationeel gegeven. We kunnen angstiger zijn voor turbulentie op een vliegtuig dan voor het dagelijks verkeer, terwijl er veel meer kans is om betrokken te geraken in een verkeersongeval dan terecht te komen in een neerstortend vliegtuig. Dat wat we niet begrijpen, maakt ons angstig. En wat ons angstig maakt, willen we controleren.
De vraag die de meesten onder ons bezighoudt is: hoe hervinden we controle?
Het hamsteren van WC-papier is een manier om controle te herwinnen. Boos worden is een andere manier. Als je een schuldige vindt, dan kan je de verantwoordelijkheid daar leggen. Hoe moet je er dan mee omgaan? Met een onzekere toekomst, waar niemand een antwoord op heeft?
Net als jij, moet ik vandaag omgaan met angst. Triangis ligt volledig plat gedurende enkele maanden. Onze vaste kosten blijven wel doorlopen, soit, u kent het verhaal. Meestal krijg ik in het leven wat ik nodig heb. (Dat komt niet altijd overeen met wat ik wil 😉.).
Net in deze vreemde Corona-tijd krijg ik een hele bijzondere persoonlijkheid op mijn pad. Een blind paard.
Wat heeft een blind paard te maken met de Corona-crisis?
Graag wil ik iets vertellen over Wamoro, het paard op de foto hierboven. Hij is blind. Sinds kort zorg ik voor hem. Tien jaar geleden was hij een “normaal” – ziend – paard. Hij kreeg een zeldzame oogziekte, en werd blind aan 1 oog. Jammer genoeg tastte de ziekte ook zijn 2de oog aan en verloor hij in 2012 volledig het zicht. De meeste paardeneigenaars zouden op zo’n moment een paard laten inslapen. Maar de eigenares van Wamoro besloot het erop te wagen. Met de hulp van een paar andere goede zielen, slaagden ze er in om Wamoro een gelukkig leven te laten leiden. En geloof me, dat is een uitdaging. Een blind paard in de wei zetten (de omheining ziet hij niet!), terug op stal zetten, hem in de winter in de binnenpiste laten rondrennen opdat hij zijn benen kan strekken, hem in de wasplaats zetten en hem borstelen, …. Handelingen die bij een ziend paard normaal zijn, zijn het niet bij een blind paard. Weet dat paarden prooi- en vluchtdieren zijn! En niets kunnen zien, wel ja, dat is wel heel donker … en onzeker. Stel je het maar eens voor!
Ik heb vanop afstand kunnen genieten van hun leerproces, en koesterde er steeds heel veel bewondering voor. Veel bewondering voor de eigenaars die volhielden, veel bewondering ook voor Wamoro, die zijn vrolijke en enthousiaste persoonlijkheid behield.
Vanop een afstand bewonderen is 1 zaak, daadwerkelijk met een blind paard aan de slag gaan, is een andere. Ik wil het heel graag. Dit paard raakt me. Ik hoop dat hij voor Triangis zal kunnen werken tijdens de coachingsessies “horse assisted coaching”. Als dat zou lukken, dan zou dat fantastisch zijn, zowel voor Triangis, als voor Wamoro zelf. Hij houdt hartstochtelijk van mensen, en het zou hem een bezigheid & lichaamsbeweging kunnen geven. Voor onze klanten een extra spiegel! Weet dat elk van de Triangis-paarden een aparte persoonlijkheid heeft. En, net als mensen, hebben ook paarden hun eigen gevoeligheden. Op die manier krijgen de deelnemers aan “Het Paard, je spiegel” meerdere … spiegels voorgehouden. Een spiegel krijgen van een blind paard, hoe bijzonder is dat! Ik hoop dat het lukt!
Naarmate de dagen vorderen merk ik dat Wamoro haarscherp feedback geeft: wanneer ik rustig ben, onzeker of bang.
Dit blinde paard heeft, meer nog dan anderen, nood aan kalm zelfvertrouwen. Omdat hij temperamentvol is, gaat hij snel met zijn energie de hoogte in wanneer er gevaar dreigt. Dat was al toen hij nog kon zien. Het is dus best een pittige uitdaging. Met sterke leermomenten, zoals deze:
Ik wandel met hem naar de stal, en plots komt er een vrachtwagen op de parking gereden.
“Oei!” denk ik. Ik zie scenario’s voor me: het blinde paard panikeert, trekt zich los, en crasht tegen de vrachtwagen. Mijn hart bonst in mijn keel en mijn vingers tintelen. Wamoro spant zijn spieren op. Hij trekt aan het touw, wil me voorbijsteken, en trapt bijna op mijn voet. Naast angst, voel ik nu ook irritatie en zelfs een lichte kwaadheid. “Stop hiermee! Waarom vertrouwt hij me niet? Waarom wil hij me pijn doen!” Ik voel boosheid naar de vrachtwagenchauffeur: ‘Wat een slecht moment is dit, idioot, je ziet toch dat ik …’.
Zo’n plots opkomende boosheid, dat is puur instinct. Het is een coping-mechanisme ten opzichte van angst. Het kan nuttig zijn. Boosheid geeft kracht in de spieren. Maar spierkracht is nu niet wat we nodig hebben….
De tijd lijkt stil te staan. Daar sta ik dus, op de parking waar een vrachtwagen komt aangereden. Op zich geen angstaanjagende situatie. Maar ik sta daar niet alleen, ik sta daar met een blind paard. Een paard van 1m70 schofthoogte, die al zijn spieren in zijn 600-kilo wegende lijf opspant, klaar om zich los te trekken en te vluchten. Ik voel me enigszins bedreigd in mijn fysische integriteit. Als ik een nijdige ruk geef aan het touw, schrikt Wamoro van mij. Dubbele angst en nog minder vertrouwen.
Boosheid helpt niet.
Ik stop en samen blijven we waar we zijn. Ik adem in en uit. Ik laat mijn uit-ademhaling telkens lager zaken en wat langer duren. Ik leg een hand op Wamoro’s hals. Ik erken mijn angst. Probeer niet te doen alsof. Ik geef niemand de schuld.
Heel stilletjes vraag ik Wamoro om dit samen te doen. Ik beloof hem dat ik mijn best doe om hem veilig terug naar zijn stal te brengen. Ik adem in en uit. Ik verlaat de “oei-wat-gaat-er-nu-allemaal-gebeuren-gedachten” en rampscenario”s, en kom in het NU. Hij en ik, en we ademen samen. Samen zijn we bang. Naarmate ik dieper uit-ademhaal wordt de angst omgezet in nuchtere alertheid. Ondertussen is de vrachtwagen aan het parkeren. Op het moment dat de angst wegebt, en ik een sprankel moed voel, buigt Wamoro zijn hoofd naar mij toe. Hij maakt kauwbewegingen, een teken van ontspanning.
Moed is niet de afwezigheid van angst.
En terwijl we langs de vrachtwagen stappen, op nog geen 5 meter – loopt het blinde paard ontspannen naast mij, het touw hangt zelfs een beetje slap, en ik voel zijn vertrouwen. Ik voel het in mijn hart. Ik voel verbinding.
In momenten van angst voel je je heel alleen. Een gevoel van “samen” is dan wat je nodig hebt.
Het lijkt alsof – deze paar minuten op de parking met het blinde paard – een metafoor is voor wat ik rondom me heen zie.
Dat we angst voelen, is normaal. Alles is anders, niets is zeker. In zekere zin voelen we ons ook bedreigd in onze fysieke integriteit. Er wordt gesproken van “oorlog” en een “onzichtbare vijand”. Wat we met die angst doen, dat is cruciaal. Hier ligt een gigantische opportuniteit!
Ik zie 3 patronen:
- “Blunters” doen alsof er niets aan de hand is. Ze blijven in de ontkenning, als manier om de angst veraf te houden (zie: Steven Taylor: The Psychology of Pandemics)
- Er worden schuldigen gezocht waar we verontwaardigd over kunnen zijn. Patronen van boosheid, anderen beschuldigen, … als manier om angst niet te voelen. “We mogen niks meer!”, “de regering had dit en had dat!”, “ik wil wél mijn boodschappentas in de supermarkt meenemen, jij gaat mij dat niet verbieden, trouwens ik heb ook corona aan mijn schoenen, moet ik dan ook mijn schoenen uitdoen? (echt gebeurd vanochtend in de supermarkt, toen gevraagd werd geen boodschappentas mee naar binnen te nemen). Ik lees tweets van verstandige mensen, die zichzelf wellicht zien als rationeel. Gedelegeerd Bestuurder van VOKA twittert: “Wat een politiestaat is dit aan het worden zeg!” Er wordt gedaan alsof een viroloog verantwoordelijk is voor het gebrek aan mondmaskers. Er wordt geroepen in hoofdletters en uitroeptekens.
- Ik zie mensen die in stilte mondmaskers maken, die zorgbrieven schrijven naar senioren. Ik zie beren achter ramen, TV-makers en artiesten die riemen onder harten steken. Een bedrijf dat beschermingskledij schenkt. Ondernemers die de handen in elkaar slaan om te helpen. In ziekenhuizen en woonzorgcentra wordt er fenomenaal samengewerkt. Hiërarchie vervaagt er, de directeur dweilt een gang, een arts neemt een taak over van een verpleegster, … er is een familie-gevoel. Er zijn talloze – stille – acties die troost bieden, die verbinden, en een gevoel creëren van: samen – geduld – vertrouwen.
Kwaadheid. Helpt. Niet.
Graag wil ik 7 lessen van een blind paard met iedereen delen.
- Erken je angst. Angst is natuurlijk. We weten nu eenmaal niet wat ons te wachten staat. Probeer angst niet weg te lachen, te duwen, of te bedekken met krampachtige actie. Voel wat er te voelen valt.
- Boosheid is een doodlopende straat. Het wekt wantrouwen, irritatie en zelfs agressie op. Met nog meer angst als resultaat. Als je boos bent op iets dat je toch niet kan veranderen: kijk naar een bloesemboom, aai een hond of kat, adem in en uit, en breng jezelf tot rust.
- Shit happens. Soms is er geen schuldige. Of heeft het geen zin om ernaar te zoeken. Aanvaard dat shit plaatsvindt.
- Angst vraagt om erkend te worden, maar vraagt niet om te worden gezien als gids.
- De gids die Angst wél bij de hand kan nemen is: Moed & Vertrouwen
- Ga binnen in jezelf op zoek naar : Vriendelijke Moed.
- Angst kan omgezet worden in Vertrouwen dankzij de Anderen. Blijf in verbinding gaan. Stel je kwetsbaar op. Ook via digitale weg kan dat. Kijk naar de blik in de ogen, luister naar de kleur van de stem. Laat een stilte. Adem samen.
Ik hoorde op Radio 1 de gewéldige Sofie Lemaire een quote citeren:
“Don’t be scary afraid. You can be afraid in een friendly & brave way.”
Dat vat het zowat samen denk ik.
Zorg voor jezelf en voor elkaar,
Meredith & Wamoro
#samentegencorona #tousensemble
