Humor helpt. Niet altijd.
De laatste jaren krijgen machthebbers uit de Rooms-Katholieke Kerk, de culturele sector en de sport ervan langs. Wellicht volgt er nog een lijstje van politici en (top)managers die hun boekje te buiten gingen. Grensoverschrijdend en/of intimiderend machtsmisbruik wordt in onze contreien niet meer getolereerd. De discussie die losbreekt zorgt ervoor dat we samen nadenken over de betekenis van de woorden: respect en vertrouwen.
Elke duurzame en succesvolle (werk)relatie is gebaseerd op wederzijds respect en vertrouwen.
Deze 2 begrippen vallen vaak maar klinken meestal hol. “Respect” en “vertrouwen” worden à la carte ingevuld. Dat is geenszins verwonderlijk omdat iedereen iets anders nodig heeft om te vertrouwen en te respecteren.
Als je op je werk zowel gerespecteerd als vertrouwd wil worden en als je er zeker van wil zijn dat mensen jou ervaren als integer en respectvol is er maar één enkele weg: een authentieke dialoog aangaan, de eigen grenzen openlijk aangeven, openstaan en luisteren naar elkaars mening, en elkaars grenzen leren kennen en respecteren. Wanneer je je in een machtspositie bevindt, wees je dan extra bewust van de verleiding om jezelf iets wijs te maken. Neen plus neen is niet gelijk aan Ja.
Humor helpt. Niet altijd.
Na de #metoo onthullingen over Bart De Pauw krijg ik minstens 1 keer per dag te horen: ‘Mag ik u nog een kus op de wang geven of is dat ook al grensoverschrijdend?’ Daarna wordt er meestal gelachen. ‘Grapje hé, we mogen toch nog eens lachen, of niet soms?’
De mens lacht omwille van veel redenen. De meest voor de hand liggende is: Plezier. Volgens onderzoekers Morreall (1983) en Raskin (1985) heeft humor echter nog vele andere functies, zoals daar zijn: uiten van gevoelens van superioriteit of ontlading van fysieke, psychische of sociale spanning. Het kan een manier zijn om te verwerken, of om een lastige topic van je af te weren. Humor kan een schild zijn. “Ik lach ermee dus je kan me er niet mee aanvallen.” Mijn collega-coaches bij Triangis merken elke dag het tweesnijdende zwaard van humor tijdens teambuilding-activiteiten. Een gezonde vorm van humor zorgt voor zuurstof en een vrolijke sfeer. Het helpt zelfs tegen stress en bij het bouwen van een motiverende bedrijfscultuur.
Wanneer humor echter een rustige dialoog in de weg komt te staan omdat alles ‘weggelachen’ wordt, dan is er iets onfris aan de hand. Dan gaat het niet meer om Plezier. Het gaat om Macht (of onmacht). Het zijn van die grapjes die de lucht vertroebelen in plaats van opklaren. Humor met een wrange nasmaak. Je kent dat wel. Je hebt het vast al eens meegemaakt. En wat doe je dan? Zwijg je? Lach je mee?
Bij grensoverschrijdend gedrag gebruiken daders vaak humor om te minimaliseren. De omstaanders lachen vervolgens om hun ongemakkelijkheid te verbergen.
In de jaren ’60 werd er gelachen om meneer pastoor en zijn grijpgrage handen. Roger Vangheluwe noemde zijn jarenlang vergrijpen aan kinderen ‘een beetje een relatietje’. Geen nee aanvaarden, en honderden on-respectvolle sms’en sturen wordt ingepakt als ‘flirterig en speels gedrag’.
Laat ons met zijn allen de dialoog aangaan met elkaar. Kunnen we dat nog, tussen al het swipen door? Een authentieke dialoog, waar zeker gelachen mag worden (graag zelfs!) maar waar niet altijd móet gelachen worden. Met alles.
Laat ons met zijn allen werkplekken creëren waar het veilig is om “nee” te zeggen, en waar interpersoonlijke fijngevoeligheid als een deugd wordt gezien.
Laat ons het lef hebben om dat wat niet door de beugel kan te benoemen zonder te vervallen in sentimentele klaagzang.
Het was Einstein die hierover zei:
‘De wereld is een gevaarlijke plek. Niet omwille van degenen die kwaad doen, maar omwille van diegenen die het zien en niets doen … of ermee lachen.’
Meredith Van Overloop, auteur van oa. “Het Overloop Effect, 7 hefbomen voor een betere werksfeer” en directeur van Triangis.